Học Hỏi Mãi Mãi: VÌ SAO MÀN HÌNH MÁY TÍNH THƯỜNG CHỈ TỐI ƯU KHI DÙNG DISPLAYPORT THAY VÌ HDMI?

Thứ Ba, 5 tháng 1, 2016

VÌ SAO MÀN HÌNH MÁY TÍNH THƯỜNG CHỈ TỐI ƯU KHI DÙNG DISPLAYPORT THAY VÌ HDMI?

Khác với những nhà sản xuất TV, các hãng sản xuất màn hình máy tính luôn dành sự ưu ái đặc biệt dành cho kết nối DisplayPort. Thậm chí ở một số dòng nhất định, bạn buộc phải dùng DisplayPort mới có thể sử dụng hết tính năng của màn hình. Trong bài viết này mình sẽ giúp bạn tìm hiểu những lý do dẫn đến điều này.

Trước đó trong bài "Vì sao TV thường chỉ tích hợp HDMI mà không có DisplayPort?" mình đã giới thiệu về khái niệm cũng như sự ra đời của cả HDMI và DisplayPort, vì vậy nên lần này mình sẽ đi thẳng đến phần nguyên nhân. Nếu bạn vẫn chưa biết hoặc chưa hiểu rõ về 2 khái niệm HDMI và DisplayPort thì mình khuyến khích nên đọc bài "Vì sao TV thường chỉ tích hợp HDMI mà không có DisplayPort?", nó sẽ giúp bạn có đủ những thông tin cơ bản để dễ dàng hiểu được những nguyên nhân mình đưa ra bên dưới.

VESA luôn đón đầu xu hướng công nghệ khi phát triển chuẩn DisplayPort

Ngược lại với HDMI Forum, ban điều hành của VESA bao gồm những ông lớn trong lĩnh vực PC như Apple, Nvidia, AMD, Qualcomm, Apple,... Do đó không chỉ tích hợp DisplayPort vào trong thiết bị của mình, những hãng này còn có tiếng nói quyết định trong việc phát triển DisplayPort. Chính việc laptop, desktop, card màn hình đều tích hợp DisplayPort khiến cho các nhà sản xuất màn hình dù muốn hay vẫn buộc phải tích hợp chuẩn kết nối này vào sản phẩm của mình. Việc ban điều hành của VESA bao gồm các hãng công nghệ lớn trong lĩnh vực máy tính cũng thể hiện phần nào qua xu hướng đón đầu tương lai trong quá trình phát triển DisplayPort. Chẳng hạn như khi màn hình 4K vẫn còn chưa xuất hiện, DisplayPort 1.2 vào năm 2009 đã hỗ trợ 4K@60Hz. Còn chuẩn DisplayPort 1.3 mới nhất hiện nay đã sẵn sàng hỗ trợ 8K@60Hz. Ngược lại, HDMI tỏ ra khá chậm chạp trong việc nâng cấp. Phải đến khi các màn hình và TV 4K trở nên tương đối phổ biến vào năm 2013 thì chuẩn 2.0 mới xuất hiện. Những dòng TV 4K đầu tiên dù giá cực kỳ đắt đỏ nhưng chỉ được tích hợp HDMI 1.4b, giới hạn độ phân giải tối đa ở 4K@30Hz

Nhà sản xuất luôn khuyến cáo sử dụng DisplayPort để đạt được hiệu năng tối ưu các màn hình chơi game tần số quét cao

DisplayPort có thông số kỹ thuật vượt trội so với HDMI. Từ băng thông, khả năng tuỳ biến các tính năng phụ (tính năng CEC và ARC của HDMI trên lý thuyết vẫn có thể tích hợp trên DisplayPort nhưng tạm thời vẫn chưa có hãng nào muốn làm điều đó), khả năng chuyển đổi (DiplayPort cho phép dùng adapter giá rẻ để chuyển sang HDMI, DVI thậm chí là cả VGA). Bên cạnh đó DisplayPort cho phép tốc độ tần số quét tối đa là 144 Hz, yếu tố cực kỳ quan trọng đối với màn hình chơi game. Trong khi đó mặc dù về lý thuyết có thể thưc hiện được, HDMI hiện tại chỉ hỗ trợ tối đa 60 Hz dù ở bất kỳ độ phân giải nào (ngoại lệ duy nhất là nó có thể lên 120 Hz khi truyền tín hiệu hình ảnh 3D, tuy nhiên đó là do sao chép tín hiệu). Hạn chế lớn nhất là độ dài dây thụ động tối đa của DisplayPort chỉ là 3 m so với 10 m của HDMI, nhưng điều này không ảnh hưởng lớn đến người dùng màn hình máy tính vì PC thường đặt ở rất gần.

Gigabyte GV-N950Xtreme-2GD là dòng card tầm trung tích hợp đến 3 cổng DisplayPort nhưng chỉ có 1 HDMI

Khả năng hỗ trợ đa màn hình của DisplayPort tỏ ra vượt trội so với HDMI khi cho 1 nguồn phát có thể xuất ra nhiều thiết bị cùng lúc (1920x1080@60Hz x 4, 2560x1440@60Hz x 2). Đây cũng là cách hiệu quả nhất để bạn có thể thiết lập hệ thống chơi game đa màn hình. Nếu để ý, bạn sẽ thấy các dòng card màn hình cao cấp thường thích hợp 2 - 3 cổng DisplayPort nhưng chỉ có 1 cổng HDMI. Điều này không phải ngẫu nhiên mà đều nằm trong chủ đích của nhà sản xuất nhằm khuyến khích việc sử dụng đa màn hình. Ngoài ra một số dòng màn hình đồ hoạ cao cấp cho phép sử dụng DisplayPort làm kết nối bắt cầu (daisy chain), cho phép hiển thị gián tiếp từ màn hình này sang màn hình khác.

Thunderbolt trên Macbook Pro 2015 sử dụng đầu cùng đầu cắm với chuẩn Mini DisplayPort

VESA cho phép các thành viên của mình dựa trên chuẩn DisplayPort để phát triển những công nghệ bổ sung. Và những ông lớn như Apple, Nvidia hay AMD đã tận dụng rất tốt yếu tố này. Apple lấy cả kết nối mini DisplayPort để cùng Intel để phát triển thành chuẩn Thunderbolt. Vì vậy dù các máy Mac đời mới của Apple (trừ Macbook 2015) chỉ tích hợp Thunderbolt, bạn vẫn có thể dùng nó để xuất hình bằng dây cáp DisplayPort. Trong khi đó vào thời điểm hiện tại công nghệ đồng bộ tần số quét của màn hình và tốc độ dựng hình của GPU như FreeSync (AMD) và G-Sync (Nvidia) đều chỉ hỗ trợ DisplayPort. Thậm chí FreeSync còn được xem như là một tuỳ chọn của chuẩn DisplayPort 1.2b. Nếu bạn để ý, ngay cả những dòng card đời mới của AMD như R9 390x hay Fury cũng chỉ tích hợp HDMI 1.4. Nvidia thì đỡ hơn nhưng bạn cần ít nhất Geforce 960 trở lên thì mới có HDMi 2.0. Cả Nvidia và AMD đều cho biết sẽ phát triển FreeSync và G-Sync cho HDMI tuy nhiên tại thời điểm của bài viết này thì tất cả vẫn chỉ là lời hứa.

Displayport (trái) được phát hành miễn phí trong khi HDMI (phải) yêu cầu phí bản quyền

Về mặt kinh tế, DisplayPort sẽ đem lại lợi nhuận cao hơn cho nhà sản xuất bởi lẽ nó không có phí bản quyền. Trong khi đó bất kỳ nhà sản xuất nào muốn tích hợp HDMI đều phải trả phí hằng năm là 10.000 USD và 0,15 USD cho mỗi thiết bị (giảm xuống 0,05 USD nếu đặt logo HDMI trên sản phẩm và 0,04 USD nếu tích hợp thêm chế độ bảo vệ bản quyền HDCP). Ngay cả nếu trong tương lai VESA thua trong cuộc chiến bản quyền với MPEG-LA thì mỗi thiết bị tích hợp DisplayPort sẽ chịu mức phí bản quyền là 0,20 USD, tuỳ theo quy mô sản xuất mà chi phí các nhà sản xuất phải trả vẫn có thể sẽ thấp hơn HDMI.