Lợi thế lớn nhất của Android đó là nó là một dự án nguồn mở và cộng đồng nhà phát triển rất lớn thành ra ngoài phần mềm, những nhà phát triển trong cộng đồng này cũng có thể tạo ra những bản ROM tùy biến hay các bản build Android tùy biến. Một bản ROM tùy biến (custom ROM, xưa gọi là ROM cooked) là một firmware được phát triển riêng dựa trên mã nguồn của Android được cung cấp bởi Google. Đây cũng là một trong những "đặc sản" trên diễn đàn nổi tiếng xda-developers và nhiều người dùng vẫn thích xài những bản ROM custom này bởi hầu hết các hãng làm thiết bị sẽ ngưng hỗ trợ cập nhật sau 2 năm kể từ ngày thiết bị ra mắt. Một bản ROM custom sẽ giúp thiết bị "sống tiếp" và vẫn được cập nhật với phiên bản Android mới nhất. Một lý do nữa là những bản ROM custom có rất nhiều tính năng thú vị, không nhiều phần mềm rác (bloatware).
Pixel Experience: https://download.pixelexperience.org/
Home - Pixel Experience
Home - Pixel Experience
DOWNLOAD.PIXELEXPERIENCE.ORG
Đây được xem là họ ROM custom tốt nhất dành cho các thiết bị Android hiện tại vì 3 lý do: Thứ 1 nó hỗ trợ một danh sách lớn các thiết bị từ Xiaomi, Realme đến ASUS, Samsung. Thứ 2 như tên gọi Pixel Experience, những bản ROM này đem đến những tính năng của Android trên Google Pixel đến những thiết bị được hỗ trợ chẳng hạn như Google Assistant mới, ứng dụng camera mặc định là GCam, bộ hình nền động Pixel và nhiều tính năng khác. Thứ 3, những bản ROM Pixel Experience có độ ổn định cao.
Nhà phát triển Pixel Experience thường chọn các mẫu máy phổ biến và được giới phát triển tập trung làm ROM để port. Sau đó anh công bố toàn bộ những thay đổi của bản ROM trên GitHub để những nhà duy trì (maintainer) tiếp tục phát triển. Pixel Experience có lượng maintainer đông đảo trên thế giới và họ sẽ liên tục rà soát và khắc phục lỗi phát sinh. Vậy nên nếu bạn muốn trải nghiệm những tính năng tương tự như Android trên Pixel thì Pixel Experience chính là giải pháp cho bạn. Pixel Experience cũng hỗ trợ cập nhật OTA.
LineageOS: https://www.lineageos.org/
LineageOS – LineageOS Android Distribution
LineageOS Android Distribution
LINEAGEOS.ORG
Anh em xài Android chơi ROM custom chắc không lạ gì LineageOS và thực tế rằng LineageOS chính là hậu duệ của CyanogenMod. Hồi cuối năm 2016 thì CyanogenMod đã công bố ngưng phát triển các bản ROM CyanogenMod và giải thể. Thế nhưng cộng đồng nhà phát triển đã tiếp tục duy trì dự án với cái tên LineageOS.
LineageOS được phát triển dựa trên mã nguồn AOSP cùng với mã tùy biến và nó hoạt động như một bản ROM độc lập và thậm chí là mã nguồn của LineageOS còn được sử dụng trên nhiều bản ROM custom khác. LineageOS cũng có đội ngũ phát triển lớn nhất và hiện đang hỗ trợ trên 190 thiết bị đến từ hàng chục thương hiệu từ nhỏ đến lớn. Ngoài việc hỗ trợ các tính năng hữu ích cơ bản thì LineageOS cũng cho phép tùy biến giao diện không giới hạn như thay đổi thanh trạng thái, thay đổi theme hệ thống, thanh điều hướng … LineageOS mang lại cho người dùng tính cá nhân hóa cao song song với việc duy trì độ ổn định và bảo mật. Những bản cập nhật mới của LineagaeOS cũng được phát hành qua Settings, cài đặt qua TWRP recovery.
Evolution X: https://evolution-x.org/
Evolution X là một bản ROM custom mang lại trải nghiệm Pixel nhưng bổ sung nhiều thiết lập và tùy biến cá nhân. Đội ngũ phát triển bản ROM này hướng đến mục tiêu cung cấp các bản build thường xuyên, cập nhật vá bảo mật hàng tháng dựa trên mã nguồn AOSP.
Evolution X được xem là tương tự bản ROM Resurrection Remix nổi tiếng (gọi tắt RR và hiện đã không còn được phát triển thường xuyên) nhưng khác biệt chính nằm ở cách nó được phát triển. Evolution X về cơ bản là gộp nhiều mã nguồn nhỏ vào một dự án lớn, nhiều tính năng không hữu ích được loại bỏ, bổ sung tính năng tùy biến riêng cho phép tùy biến ở cấp độ hệ thống trong khi RR có mã nguồn được viết lại từ đầu. Hiện tại Evolution X cũng hỗ trợ rất nhiều dòng máy của Xiaomi, Redmi, Realme, OnePlus, Samsung, Moto và cả Google Pixel các thế hệ trước.
AOSP Extended: https://aospextended.com
AospExtended ROM
AospExtended ROM
AOSPEXTENDED.COM
Như tên gọi thì AOSP Extended được build trực tiếp từ mã nguồn AOSP và được bổ sung nhiều tính năng được chọn lọc kỹ lưỡng từ các dự án ROM custom khác. Tính năng tùy biến của AOSP Extended cũng rất phong phú, độ ổn định cao và đội ngũ phát triển cũng rất chủ động khi phát hành các bản cập nhật đều đặn vào đầu mỗi tháng.
crDroid: https://crdroid.net/
crDroid.net - increase performance and reliability over stock Android for your device
official crDroid ROM website
CRDROID.NET
crDroid là cái tên rất quen thuộc trên xda-developers nếu anh em thường lên đây tải ROM. Đây là một họ ROM custom được phát triển theo triết lý: giữ lại stock Android nhưng bổ sung khả năng tùy biến, tăng hiệu năng, trải nghiệm và tính bảo mật. Khi xài bản ROM này thì anh em sẽ có trải nghiệm tương tự Android trên Pixel cùng với nhiều tính năng đã được kiểm nghiệm kỹ. Hiệu năng và thời lượng pin của crDroid cũng được đánh giá rất tốt. Nếu muốn tùy biến, crDroid có một menu thiết lập riêng. Danh sách các thiết bị được crDroid hỗ trợ gồm 77 thiết bị đến từ 13 nhà sản xuất.
CarbonROM: https://carbonrom.org/
Home - CarbonROM
CARBONROM.ORG
CarbonROM được phát triển dựa trên AOSP, bám sát Android gốc, tăng tính tùy biến và ưu tiên về độ ổn định. CarbonROM có đội ngũ phát triển đông đảo và hỗ trợ nhiều thiết bị của Sony, OnePlus, Xiaomi, Samsung, Motorola. Tính năng thú vị nhất của CarbonROM đó là tắt điểm ảnh OLED để tiết kiệm pin cũng như ngăn ngừa tình trạng burn-in của những chiếc Android dùng công nghệ màn hình này. CarbonROM cũng hỗ trợ cập nhật OTA ngay trong phần settings.
Ngoài ra còn có rất nhiều những hệ ROM custom khác mà mình liệt kê thêm dưới đây. Trong thời gian tới mình sẽ lấy những chiếc Android cũ ra cài thử và chia sẻ thêm với anh em, lâu quá rồi không vọc vạch smartphone.
- Havoc-OS: https://sourceforge.net/projects/havoc-os/
- MSM Extended: https://msmxtended.me/#body
- Arrow OS: https://arrowos.net/
- AOSiP: https://aosip.dev/
- Paranoid Android (Quartz): https://paranoidandroid.co/
- Resurrection Remix: https://www.resurrectionremix.com/
- Dirty Unicorns: https://dirtyunicorns.com/
- Corvus: http://www.corvusrom.xyz/
