Tuần qua thì Microsoft đã kết thúc vòng đời của Windows Embedded for POS 2009 - phiên bản OS cuối cùng được phát triển dựa trên Windows XP, kết thúc sứ mạng kéo dài hơn 17 năm của hệ điều hành này. Hôm nay thì chúng ta hãy cùng xem lại những cột mốc quan trọng của Windows XP, những gì đặc trưng nhất và cũng là những khiến chúng ta nhớ nhất.
Nói về hoàn cảnh đôi chút thì vào cuối những năm 90 của thế kỷ trước, Microsoft đã rất thành công với những phiên bản Windows dành cho người dùng cuối như Windows 98 nhưng phiên bản kế thừa sau đó là Windows Me (Millennium Edition) lại là một thảm hoạ. Cùng thời điểm với Windows Me, Microsoft còn có Windows 2000, thế cho Windows NT 4.0 hướng đến đối tượng doanh nghiệp. Đây được xem là một trong những phiên bản Windows tốt nhất mà Microsoft từng phát triển và nó đã giúp nhiều doanh nghiệp thoát khỏi sự cố Y2K nổi tiếng.
Microsoft bắt đầu phát triển Windows XP từ cuối năm 1999 với tên mã Neptune, song song với đó là một phiên bản cập nhật cho Windows 2000 với tên mã Odyssey. Tuy nhiên đến tháng 1 năm 2000 thì cả 2 dự án bị huỷ, Microsoft chuyển sang phát triển một hệ điều hành duy nhất cho người dùng cuối lẫn doanh nghiệp với tên mã Whistler. Windows XP bước ra từ dự án này và đây cũng là hệ điều hành đầu tiên dành cho người dùng cuối không còn được phát triển dựa trên MS-DOS như những phiên bản Windows 9x (95, 98 hay ME).
Tên mã dự án Whislter bắt nguồn từ khu trượt tuyết Whistler, British Columbia nơi rất nhiều nhân viên của Microsoft đến đây tại các kỳ nghỉ. Mục tiêu của Whistler là đồng nhất cả 2 gia đình OS của Microsoft: 1 dành cho người dùng cuối và 1 dành cho doanh nghiệp thành một hệ điều hành dùng nhân Windows NTduy nhất. Về cơ bản dự án Odyssey nhằm tạo ra một phiên bản OS nâng cấp từ Windows 2000 và dự án Neptune phát triển OS mới cho người dùng cuối đều dùng chung mã lập trình, đều là Windows NT thành ra Microsoft có lý do để hợp nhất thay vì theo đuổi 2 hệ điều hành riêng biệt vốn được xem là mục tiêu quá tham vọng lúc bấy giờ.
Phát triển từ tháng 12 năm 1999, đến cuối tháng 10 năm 2000 thì Microsoft tung ra bản beta đầu tiên của hệ điều hành mang tên mã Whistler này, số build 2296. Những bản build tiếp theo đó được tích hợp những tính năng rất nổi tiếng trên Windows XP và nhiều trong số đó vẫn còn được phát triển đến tận ngày nay như trình duyệt web Internet Explorer 6.0, hệ thống kích hoạt bản quyền Microsoft Product Activation và hình nền ngọn đồi xanh Bliss.
Đến ngày 5 tháng 2 năm 2001 thì Microsoft chính thức công bố tên gọi Windows XP trong đó chữ XP nghĩa là eXPerience - trải nghiệm. Đây cũng là một trong số ít những phiên bản hệ điều hành của Microsoft có tên mang ý nghĩa thay vì con số, chẳng hạn như ME là Millenium Edition - thiên niên kỷ hay Vista - triển vọng.
Windows XP bắt đầu lên kệ vào ngày 25 tháng 10 năm 2001 và Microsoft đã chi ít nhất 1 tỉ USD cho chi phí marketing, quảng bá Windows XP. Windows XP chỉ có 2 phiên bản là Home và Professional vào thời điểm ra mắt, dành cho 2 đối tượng người dùng cụ thể là người dùng cá nhân và doanh nghiệp.
Windows XP được trang bị một giao diện rất mới, hiện đại hơn rất nhiều so với những phiên bản Windows trước đó. Thanh Taskbar màu xanh với các hiệu ứng thị giác như đổ bóng, lần đầu hỗ trợ ClearType - hệ thống render bán điểm ảnh mới được thiết kế để cải thiện chất lượng lượng hiển thị của font chữ trên màn hình LCD. Start Menu được làm mới với 2 cột, các ứng dụng cùng loại trên Taskbar có thể gom nhóm, khu vực hiển thị Notification Area cũng tự ẩn các biểu tượng inactive, hệ thống biểu tượng được làm lại toàn bộ mà nhiều trong số đó vẫn còn xuất hiện trên Windows 10.
Hình nền mặc định trên Windows XP là ngọn đồi xanh (Bliss) - đây là một ngọn đồi trồng nho ở California và được cựu phóng viên ảnh của NatGeo - Charles “Chuck” O’Rear chụp lại. Đây là bức ảnh kỹ thuật số có giá trị lớn thứ 2 trên thế giới.
Thời dùng XP, mình rất thích cài đặt các theme đổi giao diện qua Windows Themes. Ai xài XP chắc cũng đã từng nghịch ngợm những bộ theme như Royale Blue, chế độ thành OSX bằng các gói transformation pack hay dùng các phần mềm chuyên dụng như Stardock Object Desktop, WindowBlinds, IconPackager … để tuỳ biến. Nói chung đây là một cái thú tiêu khiển mà giờ trên Windows 10, mình nghĩ chắc không nhiều anh em còn thích vọc vạch.
Ngoài ra, XP được cải tiến về khả năng kết nối mạng và bảo mật khi kết nối. Các ứng dụng thời kỳ đầu của Internet như trình duyệt IE 6, Outlook Express 6 (tiền thân củ Microsoft Outlook), Windows Messenger, MSN Explorer được tích hợp ngay từ đầu, thêm vào đó là việc hỗ trợ tường lửa và các tính năng như Remote Assistance, Remote Desktop.
Hẳn bạn còn nhớ đến chú chó màu vàng hay xuất hiện gợi ý về các kết quả tìm kiếm? Thực ra đây là 1 trong số nhiều nhân vật được Microsoft tích hợp vào XP, gọi là Search Companion, bên cạnh chú chó vàng Rover còn có thầy phép Merlin, cô nhóc Courtney và một nhân vật giống quả chuối là Earl. Đây có thể xem là khởi điểm của những trợ lý ảo sau này như Cortana trên Windows 10.
Windows XP ban đầu chỉ hỗ trợ các vi xử lý 32-bit trên cả 2 bản Home và Professional. Đến năm 2002 thì Microsoft tung ra thêm các phiên bản dành riêng cho OEM để cài sẵn trên những chiếc laptop hay desktop bán ra như Windows XP Media Center Edition được thiết kế dành cho máy tính giải trí gia đình và đầu thu TV với phần mềm Windows Media Center tích hợp sẵn.
Thêm vào đó là phiên bản Windows XP Tablet PC Edition nhằm hỗ trợ cho các thiết bị cảm ứng dùng bút. Vào năm 2004 trước sự xuất hiện của những chiếc máy tính giá rẻ thì Microsoft phát hành phiên bản Windows XP Starter - một biến thể của bản Home, được làm nhẹ đi, loại bỏ nhiều tính năng phức tạp và chỉ cho phép người dùng chạy cùng lúc 3 ứng dụng. Phải đến năm 2005 thì Microsoft mới phát hành các phiên bản 64-bit, sau này phổ biến là bản Windows XP Professional x64 Edition.
Cũng thời gian này, Microsoft bị nhiều nước châu Âu và Hàn Quốc kiện về việc cài sẵn các phần mềm như Windows Media Player trên XP, vi phạm luật chống độc quyền. Vì vậy với những thị trường này, Microsoft đã phải tung ra các phiên bản N (loại bỏ Windows Media Player) và K/KN (loại bỏ Windows Media Player hoặc Windows Messenger) để người dùng tự do dùng phần mềm mà họ thích.
Trước đây Microsoft cập nhật dạng Service Packs (SP), phát hành định kỳ. SP là bản cập nhật tổng, bao gồm tất cả các cập nhật nhỏ về tính năng, bản vá lỗi, bảo mật và phát hành qua Microsoft Download Center hay Windows Update. Windows XP có 3 bản SP gồm SP1, SP2 và SP3 trong đó bản SP2 phát hành tháng 8 năm 2004 bổ sung các tính năng quan trọng như mã hoá WPA với kết nối Wi-Fi, bổ sung Security Center để quản lý các trạng thái bảo mật của tường lửa, chống virus, giống như Windows Defender sau này. Bản SP3 ra mắt năm 2008 bao gồm một loạt các tính năng mới như cải tiến bảo mật mã hoá WPA2, bổ sung Windows Imaging Component để các nhà làm máy ảnh tích hợp mã giải mã hình ảnh độc quyền của mình vào các phần mềm xem, quản lý ảnh của hệ điều hành.
Windows XP là phiên bản Windows được Microsoft hỗ trợ lâu nhất. Ngày 14 tháng 4 năm 2009, Microsoft ngưng hỗ trợ thông thường và chuyển sang giai đoạn hỗ trợ mở rộng, tức là hãng vẫn phát hành các bản vá bảo mật mỗi tháng. Giai đoạn này kéo dài đến ngày 8 tháng 4 năm 2014, tức là hơn 12 năm kể từ khi Windows XP được phát hành, nhiều hơn 2 năm so với chu kỳ hỗ trợ thông thường của Microsoft với một phiên bản Windows. Với lượng người dùng ở lại với Windows XP còn rất lớn, chủ yếu là doanh nghiệp thành ra Microsoft đã mở một chương trình Custom Support để hỗ trợ có trả phí cho Windows XP. Một thống kê năm 2017 cho thấy có khoảng 130 triệu chiếc máy tính trên thế giới vẫn dùng Windows XP.
Hôm trước nhiều anh em ngạc nhiên vì rất nhiều máy ATM vẫn dùng Windows XP. Thật vậy, theo một thống kê năm 2014 thì 95% trong số 3 triệu chiếc máy ATM trên thế giới vẫn chạy Windows XP. Những chiếc máy ATM có tuổi đời từ 7 đến 10 năm, nhưng một số có thể lên đến 15 năm. Và mặc dù nhiều ngân hàng và các đơn vị làm máy ATM đã có kế hoạch chuyển sang các hệ điều hành mới hơn như Windows 7 hay thậm chí là Windows 10 nhưng đến nay, vẫn có rất nhiều máy ATM trên thế giới chạy Windows XP. Và không chỉ máy ATM, nhiều thiết bị công nghiệp vẫn dùng XP vì tính tương thích phần mềm lẫn độ ổn định của nó, chẳng hạn như những chiếc máy vận hành dây chuyền tự động trong nhà máy hay các thiết bị y tế.
Tính đến thời điểm hiện tại, Windows XP chỉ còn chiếm khoảng 1,74% thị phần các phiên bản Windows, Windows 10 đang áp đảo với 55,77%, tiếp đó là Windows 7 với 33,41%. Windows XP đã không còn được hỗ trợ từ lâu, không còn được cập nhật bảo mật nữa thành ra anh em nên chuyển sang dùng các hệ điều hành mới hơn. Việc còn nhiều lỗ hổng bảo mật không được vá sẽ khiến XP trở thành mồi ngon của hacker, những giao dịch ngân hàng, tài khoản cá nhân có thể bị đánh cắp nếu thực hiện trên XP. Hãy để XP trở thành huyền thoại, để nhớ về tuổi thơ và với những gì Windows 10 đang làm được thì mình nghĩ XP sẽ "mỉm cười" 
.
Âm thanh khởi động huyền thoại của Windows XP:
THẢO LUẬN THÊM VỀ CHỦ ĐỀ NÀY?
Nơi trao đổi, thảo luận, hỏi đáp, khắc phục lỗi, chai sẻ kinh nghiệm và thủ thuật sử dụng máy tính Windows
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét