Trong series những bài viết căn bản này, mình sẽ bắt đầu về
Windows 32-bit vs 64-bit,
x86 và
x64 là gì. Từ đó anh em sẽ không phải thắc mắc những thứ như "Tại sao máy mình có 8 GB RAM mà cài
Windows
xong chỉ nhận có 4 GB" hay "Tại sao mình tải cái ứng dụng XXX đó về cài
trên máy không được?" hay "Office có bản 32-bit với 64-bit, cài cái nào
đây?" …
Đã là người dùng Windows thì ít nhiều chúng ta đều biết đến sự
tồn tại của bản 32-bit và 64-bit, nó có từ rất lâu rồi kể từ thời
Windows XP kia và xưa thì đa phần dùng bản 32-bit, phổ biến đến độ bản
64-bit gần như không được nhớ đến và người dùng phổ thông cũng hiếm khi
cài đặt vì một cái lý do mà tới giờ mình vẫn chưa thể kiểm chứng là
"64-bit nặng hơn 32-bit", mình chỉ thấy lúc đó bản 64-bit hỗ trợ driver
kém hơn nên không xài thôi. Với phần cứng máy tính hồi đó thì chỉ cần
nghe "nặng hơn" là đủ để không xài 64-bit. Thế nhưng đến thời đại
Windows 10 thì 64-bit lại phổ biến hơn, cũng dễ hiểu khi mà phần cứng giờ đã mạnh hơn và nó cần
Windows 64-bit
để khai thác toàn diện. Rốt cuộc giờ thế giới đảo chiều, Windows 64-bit
lại phổ biến hơn 32-bit. Không chỉ Windows, các hệ điều hành khác như
Ubuntu cũng có bản 32-bit và 64-bit. Thế nhưng khi nói về 2 khái niệm
này thì chúng ta phải nói về cả phần cứng lẫn phần mềm.
Đầu tiên là vụ 32-bit và 64-bit, 2 giá trị này nghĩa là gì và nó ảnh hưởng như thế nào đến chiếc máy tính của anh em?
32-bit hay 64-bit dùng để mô tả kiến trúc hay thiết kế của vi xử
lý và cũng là độ rộng của thanh ghi (register) của CPU. Một vi xử lý
32-bit tích hợp register 32-bit và tương tự với vi xử lý 64-bit sẽ tích
hợp register 64-bit. Giờ CPU trên máy tính đa phần là 64-bit nhưng ở thế
giới SoC cho thiết bị di động như smartphone thì 64-bit SoC chỉ mới
xuất hiện trong khoảng 4 năm trở lại đây, chẳng hạn như Snapdragon
800/801 nổi tiếng một thời vẫn là SoC 32-bit được những flagship thời đó
như HTC One M8, OnePlus One, Xiaomi Mi4, Sony Xperia Z3 sử dụng và điểm
chung của chúng là đều có không quá 3 GB RAM. Sau này kể từ Snapdragon
810 trở đi thì SoC này đã dùng kiến trúc 64-bit và 4 GB RAM bắt đầu phổ
biến.
Trở lại với register thì đây là một bộ nhớ có dung lượng rất nhỏ và vi
xử lý cần nó để truy xuất nhanh dữ liệu để tối ưu hiệu năng xử lý. Bit
là đơn vị thể hiện độ rộng của register. Một register 64-bit có thể lưu
nhiều dữ liệu hơn so với 32-bit và cũng chính độ rộng này ảnh hưởng đến
khả năng khai thác bộ nhớ ngẫu nhiên (RAM) của CPU.
Register 32-bit tương ứng với 2^32 (4.294.967.296) ô địa chỉ
trong bộ đệm nên bị giới hạn truy xuất tối đa 4 GB hay 4.294.967.296
byte RAM. Trong khi đó 64-bit hay 2^64 (18.446.744.073.709.551.616) ô
địa chỉ, không chỉ có độ rộng gấp đôi so với 32-bit mà số lượng ô địa
chỉ trong register còn gấp 4.294.967.296 lần. Trên lý thuyết CPU có
register 64-bit sẽ có thể truy xuất 18.446.744.073.709.551.616 byte RAM
hay 18.446.744 Terabyte (TB) RAM. Thực tế thì CPU 32-bit chỉ có thể khai
thác khoảng 3,5 GB RAM bởi 1 phần của register được dùng để lưu những
dữ liệu tạm khác bên cạnh ô địa chỉ bộ nhớ. CPU 64-bit với register có
không gian nhớ cực lớn đã loại bỏ rào cản truy xuất bộ nhớ RAM, bạn có
gắn vài chục TB RAM đi nữa thì vẫn chưa thấm vào đâu với khả năng khai
thác của vi xử lý.
Bên cạnh 2 khái niệm 32-bit và 64-bit thì người ta còn hay gọi 32-bit
là x86 còn 64-bit là x64. Cách gọi này cũng đúng nhưng cần phải hiểu
x86 hay x64 là tập lệnh mà vi xử lý sử dụng:
Intel 8086 x86 vs Intel Core i7-8086K phiên bản kỷ niệm.
X86 là kiến trúc tập lệnh do Intel phát triển, giới thiệu vào
năm 1978 trên dòng vi xử lý 8086, nó còn được gọi là IA-32. Kiến trúc
tập lệnh (ISA) đóng vai trò là giao tiếp giữa phần mềm và phần cứng nên
một phần mềm được viết cho kiến trúc x86 sẽ chỉ có thể chạy trên phần
cứng x86, ở đây là CPU x86. Trong khi đó x64 là phần mở rộng hay phiên
bản 64-bit của x86 và mặc dù cả Intel lẫn AMD đều phát triển kiến trúc
tập lệnh này nhưng AMD là hãng đầu tiên chuẩn hoá và công bố cấu hình
vào năm 2000. Hãng cũng đăng ký sáng chế cho kiến trúc x64của mình và
đặt tên là AMD64 thành ra nhiều khi x64 còn được gọi là amd64. Kiến trúc
x64 tương tích ngược với các ứng dụng x86, tức là phần mềm viết cho
kiến trúc x86 vẫn có thể chạy với CPU x64 mà không cần phải chỉnh sửa
lại nhưng phần mềm viết cho kiến trúc x64 lại không thể chạy trên CPU
x86.
Nói tới đây thì hẳn anh em đã hiểu 32-bit/x86 vs 64-bit/x64 qua đó giải
thích cho 2 câu hỏi cơ bản về phần cứng lẫn phần mềm hay gặp trên
Windows:
"Tại sao máy em có 8 GB RAM mà máy chỉ nhận 4 GB?" > Do em cài
Windows 32-bit - Windows cũng là một phần mềm và nó được viết cho kiến
trúc 32-bit/x86 thành ra nó sẽ không thể nhận toàn bộ dung lượng RAM,
chỉ giới hạn ở 4 GB. Giải pháp duy nhất là cài Windows 64-bit.
"Tại sao em cài phần mềm XXX không được trên Windows?" > Do em cài
một phần mềm 64-bit trên Windows 32-bit. Các hãng làm phần mềm thường
phát hành cả 2 phiên bản 32-bit lẫn 64-bit nhưng nhiều phần mềm chỉ có
bản 64-bit thành ra khi tải về thì anh em không thể cài lên máy chạy
Windows 32-bit được.
Windows 32-bit vs 64-bit, cách phân biệt?
Nói về khác nhau ở kiến trúc thì mình xin chịu thua, đó là chuyện cao
siêu của mấy anh kỹ sư bên Microsoft làm ra Windows. Những ở khía cạnh
là người dùng bình thường thì những khác biệt có thể thấy rất rõ bên
ngoài. Điển hình như mục Program Files trong ổ C:
Trên Windows 10 64-bit chẳng hạn thì anh em sẽ thấy có những 2
thư mục gồm Program Files và Program Files (x86). Program Files là thư
mục mặc định chứa ứng dụng desktop (.exe) khi anh em cài vào máy. Tuy
nhiên, Program Files (x86) sẽ dành cho các ứng dụng 32-bit/x86 còn
Program Files còn lại dành cho ứng dụng 64-bit/x64. Sở dĩ phải cần có 2
thư mục riêng biệt bởi khi ứng dụng khởi chạy và cần truy xuất dữ liệu
chia sẻ chẳng hạn như các file .dll thì chúng sẽ có thể tìm chính xác ở
đâu nhờ 2 thưc mục riêng rẽ cũng là 2 đường dẫn riêng.
Và cũng cần nhắc lại rằng, nếu anh em đang dùng Windows 32-bit thì không
thể cài ứng dụng x64 nhưng nếu anh em đang dùng Windows 64-bit thì
không phải bận tâm về điều này, ứng dụng x86 hay x64 đều chạy được.
Để xác định Windows của bạn là 32-bit hay 64-bit thì cách nhanh nhất là
vào ổ C: chứa Windows xem có 2 thư mục Program Files nói trên hay không.
Nếu chỉ có 1 thư mục Program Files mà không có Program Files (x86) thì
xác định đây là Windows 32-bit.
Để chắc ăn hơn nữa thì trên Windows 10 anh em có thể nhấn Start
> tìm About your PC (mục này trong Settings > System > About)
> trong phần Device specifications anh em lưu ý dòng System type như
hình trên: 64-bit operating system, x64-based processor tức hệ điều hành
(Windows 10) 64-bit, vi xử lý x64 (Intel Core i9-9900K) như chiếc máy
mình đang dùng.
Phần mềm 32-bit vs 64-bit chọn cái nào?
Như đã nói, anh em xài Windows 32-bit thì không thể cài ứng dụng
64-bit, riêng anh em xài Windows 64-bit thì mỗi khi tìm tải ứng dụng khá
là phân vân khi không biết phải chọn phiên bản nào. Theo kinh nghiệm
của mình thì hãy cài phiên bản x64 nếu ứng dụng có. Mình lấy ví dụ điển
hình như trình duyệt Firefox, khi tải về mình thường chọn phiên bản x64,
các trình duyệt như Chrome, Opera đều tự động nhận biết hệ thống 32-bit
hay 64-bit để tải về và cài đặt phiên bản tương ứng. Trong trường hợp
ứng dụng không có phiên bản 64-bit thì anh em cứ tải bản 32-bit về dùng
bình thường.
Ứng dụng 64-bit so với 32-bit không khác biệt nhiều về trải nghiệm, mình
từng rất "ngố" khi nghĩ rằng cài trình duyệt web 64-bit sẽ duyệt nhanh
hơn gấp đôi so với phiên bản 32-bit
.
Thực ra ứng dụng 64-bit có 2 thứ tốt hơn so với 32-bit là nó có thể
khai thác độ bảo mật cao hơn của hệ thống 64-bit cũng như có thể khai
thác nhiều hơn 4 GB bộ nhớ RAM mỗi khi truy xuất. Do đó ứng dụng 64-bit
thường ổn định hơn so với 32-bit.
Office 32-bit và 64-bit? Mình thường cài bản 64-bit, tuy nhiên
nếu như anh em cài đặt tự động thì Office vẫn tải về bản 32-bit. Một lý
do khiến Microsoft vẫn gợi ý người dùng xài bản 32-bit đó là nhiều
plug-in được các hãng thứ 3 phát triển cho Office không tương thích với
phiên bản Office 64-bit. Mình từng gặp vấn đề này trong Outlook 64-bit
khi mà plug-in giúp lọc email rác lại không hoạt động được với phiên bản
này, phải cài lại bản 32-bit. Không chỉ Microsoft mà nhiều hãng vẫn gợi
ý người dùng tải bản 32-bit cũng vì lý do tương thích.
Chung quy lại còn mấy ngày nữa là năm 2019, anh em nên dùng
Windows 64-bit, hãy quên bản 32-bit đi bởi lỡ máy có đang 4 GB RAM mà
muốn nâng lên 8 GB thì anh em không cần phải cài lại Windows nếu đang
dùng bản 64-bit, cứ cắm thêm là máy nhận thêm. Chưa kể nhiều phần mềm đã
bắt đầu bỏ phiên bản 32-bit để tập trung phát triển 64-bit.
https://tinhte.vn/threads/can-ban-ve-32-bit-va-64-bit-tai-sao-may-nhan-khong-du-ram-tai-sao-cai-ung-dung-khong-duoc.2898281/
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét